Het boek – Waarom je eens Murakami moet lezen

Ik leerde Haruki Murakami kennen in het najaar van 2007. Zijn boek Norwegian Wood (1987) was een stevige binnenkomer. Toru Watanabe groeit op in een turbulent Tokio waar hij niet gespaard blijft van emotionele catastrofes. Het was een verhaal dat pijn deed in de diepte, net daarom vond ik het zo goed. Een jaar later kruiste Murakami weer mijn pad. Ik werkte in het boekenvak en had een collega die grote fan was. Ze raadde me Kafka op het strand (2002) aan. Dit was Murakami helemaal op dreef. Ik was diep onder de indruk. Wat die Japanner kon creëren in een roman, dat was ongezien! Er volgden meer Murakami’s en telkens bleef ik verbluft achter. Haruki was een blijvertje. Een schrijver die ik iedereen van harte zou aanbevelen, niet alleen omdat hij zo’n fervent afstandsloper is en daar prachtig over kan schrijven, maar ook omdat hij alles heeft om je de leeservaring van je leven te bezorgen.

• De boeken van Murakami zijn uniek, maar bereiken toch een breed publiek. Hij is kortom een prachtig voorbeeld van een auteur die begrijpelijk kan schrijven, terwijl hij bulkt van de eigenheid. Wat hij schrijft is zonder twijfel literair te noemen (zijn naam circuleert telkens als kanshebber voor de Nobelprijs), zonder ook maar een greintje elitair te zijn. Over bescheidenheid gesproken: in Romanschrijver van beroep (2015) reflecteert Murakami op zijn schrijverschap. Ik beschouw mezelf zeker niet als bijzonder begaafd. Ik heb ook nooit gedacht dat ik over een speciaal talent beschik.
• Zijn werk is een ode aan de verbeelding en de fantasie. Hij creëert een eigen universum waarin je volledig geabsorbeerd wordt. Elementen die terugkeren zijn de wondere wereld van katten, bijzondere cafés waar jazz gedraaid wordt en bijzondere thee geschonken (Murakami baatte zelf jarenlang een jazzbar uit) en verwijzingen naar muziek van The Beatles (check Norwegian Wood maar eens). Murakami’s magisch realisme is bovendien doorspekt met humor. De setting is telkens het alledaagse leven waarin personages zelf ook niet helemaal vatten wat hen precies overkomt. Neem nu zijn jongste roman De stad en zijn onvaste muren (2024): de genoemde – onbestaande – stad is net zoals zijn muren fluïde, maar als Murakami je bij de hand neemt, wordt de stad door je verbeelding tot leven gewekt.
• Een verhaal van Murakami geeft door die magische draai een andere kijk op onze realiteit. Waarom zijn werk niet tot het fantasy-genre behoort, heeft net te maken met de situering in de alledaagse wereld zoals wij (de Japanner) die kent. Zijn boeken zijn bij uitstek een weerspiegeling van onze maatschappij met alle relevante thema’s die daarbij horen. De dunne lijn met een droomwereld of een parallel universum is juist een middel om personages menselijke psychologische diepgang te geven en hen te laten voelen. Onvergetelijk vind ik het verhaal van de schaduw die als een levende gedaante van zijn mens gescheiden wordt in Hard-boiled wonderland en het einde van de wereld (1985).
• Hij is de meester van de suspens. Zijn verhalen denderen aan een rotvaart voorbij met een spanningsboog die zich niet laat voorspellen. Murakami maakt dan ook handig gebruik van klassieke trucjes zoals cliffhangers en plot twists, maar hij kan die op zo’n knotsgekke manier laten draaien dat je geen idee hebt welke kant je op zal botsen. Net zoals de evenwichtsoefening tussen alledaags en magisch weet hij hier ook voldoende rustmomenten in te bouwen, zodat je als lezer wel de kans hebt om op adem te komen.
• Murakami lezen is de puurste vorm van escapisme, maar het kan wel degelijke ernstige gevolgen hebben voor je ware leven. Hier volgt dan ook een stevige leeswaarschuwing: Murakami lezen kan je leven drastisch veranderen. In augustus 2023 begonnen Hans en ik, semi los van elkaar, 1q84 te lezen. Een adembenemende vuistdikke trilogie die onze levens met elkaar deed verstrengelen. 1q84 is ons verhaal. Hoe dat zo kon gebeuren? Dat lezen jullie donderdag!