De gedachte – Over jongeren en sport

Ik ben leerkracht Nederlands in het vierde en vijfde jaar ASO. Hoe langer ik voor de klas sta, hoe meer voldoening ik haal uit mijn werk. Ik ben er trots op om een leerkracht te zijn. Onder de noemer Joke klaagt zou ik gerust een blog kunnen vol pennen over de problemen waar het onderwijs mee te kampen krijgt, maar ik heb geleerd om vooral te kijken naar alle mooie aspecten die bij het leraarschap horen. Als je dat niet meer kan, dan is het tijd voor iets anders. Je moet je eigen vak doodgraag zien en het tegelijkertijd ook kunnen relativeren. De schoolgaande jeugd die voor je neus zit, is net zo belangrijk als dat vak.

De afgelopen jaren werd ik dus steeds een ferventer loper. Aanvankelijk deed ik daar niets mee in de klas. Ik zag er de meerwaarde niet van in. Ik geef geen sport, dus waarom zou ik er over vertellen? Bovendien ligt de interesse van de gemiddelde 16-jarige nu eenmaal niet bij lopen. Gaandeweg besloot ik om mijn passie voor lopen en een actieve levensstijl wel te delen met mijn leerlingen. Ik vertelde al eens dat ik graag liep of dat ik ’s ochtends voor school al was gaan lopen. Ik vertelde over de marathon en mijn sportieve plannen. Ik vertelde over mijn broer, de wereldkampioen duatlon. Het klonk als waanzin in hun oren: vroeger opstaan om te gaan sporten? Uren aan een stuk lopen?? Voor je plezier??? Ze begrepen het niet en waren juist daarom geïnteresseerd in mijn beweegredenen.

Een persoonlijk verhaal doet altijd zijn werk in de klas. Het zou straf zijn om nu te kunnen vertellen dat mijn leerlingen dermate geïnspireerd werden door mijn ervaringen dat ze ook begonnen te lopen. Dat is natuurlijk niet zo. Er was wat meer nodig om hen aan het bewegen te krijgen. Voor een spelletje zijn ze altijd in, maar dat is heel anders dan eentonige fysieke inspanningen leveren. Vorig schooljaar bedacht ik een concreet project toen ik met mijn collega’s voor de leerlingen van het vierde jaar een sportdag organiseerde. Bij wijze van sportieve aanloop zouden de vierdejaars gedurende een week de kans krijgen om voor school onder begeleiding samen een mijl te gaan lopen (gebaseerd op de One Mile Challenge). Geheel vrijblijvend dus. Om hen mee te krijgen in mijn loopverhaal voegde ik er een spelelement aan toe. Het concept was dus een klassencompetitie waarbij vooral veel beloningen te verdienen waren. Dat bleek te werken. Tot mijn eigen verbazing zag ik elke dag een behoorlijke groep leerlingen om 8u verzamelen om samen 1,6 kilometer te lopen langs de ring van Leuven. De voldoening was groot. Afgelopen schooljaar werkte ik het project nog verder uit en er is meer op komst.

Ik heb lang gedacht dat jongeren steeds inactiever worden door de toenemende invloed van sociale media en allerhande games. We hebben al snel de neiging om vroeger te idealiseren: toen moest je je verplaatsen om een sociaal leven te hebben en kinderen speelden meer buiten. Ik denk echter niet dat er in mijn generatie meer jongeren vrijwillig in een sportclub zaten. Het aanbod en de variëteit aan actieve vrijetijdsbestedingen groeit aanzienlijk. Bovendien is het al te gemakkelijk om met de beschuldigende vinger naar jongeren te wijzen als het aankomt op een passieve levensstijl. Luiheid is eigen aan de mens. Als ik om me heen kijk in eender welke omgeving, dan zie ik dat voor de meeste volwassenen geldt dat sport of lichaamsbeweging een opgave is. We spreken liever af met vrienden om een glas te gaan drinken dan dat we samen gaan lopen. Een uur slaap wordt niet ingeruild voor een uur sport. Lichaamsbeweging heeft geen prioriteit in onze agenda. Mooi meegenomen als het kan, tant pis als dat niet zo is.

Net zoals dat we de jeugd verwijten dat ze heel de tijd met hun schermpjes bezig zijn, doen we het zelf niet echt beter. Het is dan ook veel te kort door de bocht om te stellen dat jongeren bij voorbaat geen boodschap hebben aan lichaamsbeweging. Het gegeven dat je een gevoel van ontspanning krijgt na een inspanning is iets wat je moet leren ervaren. Lichaamsbeweging is een gewoonte die je moet leren waarderen. De ene mens zal sneller van dat principe overtuigd zijn dan de andere. Jongeren zijn in mijn ogen dan ook helemaal niet luier of passiever dan de gemiddelde mens. Ze voelen hooguit minder sociale druk om te voldoen aan een bepaald gezondheidsideaal. Alleen als jongeren in hun directe omgeving geprikkeld worden om actiever te zijn, kunnen ze leren dat lichaamsbeweging een meerwaarde is. Op mijn school vond ik gelukkig zonder problemen een draagvlak voor dit sportieve project. Veel fijne collega’s maakten maar al te graag een beetje tijd vrij in hun agenda om het goede sportieve voorbeeld te geven. Practice what you preach heet dat dan.